Không ai có thể phủ nhận tác dụng của vitamin A quan trọng thế nào với cơ thể con người. 

Ở dạng tự nhiên, nó tồn tại trong thực phẩm chúng ta dùng hằng ngày và cũng có thể được tiêu thụ thông qua các thực phẩm chức năng bổ sung.

Vậy vitamin A là gì? Tác dụng của vitamin A đối với cơ thể chúng ta ra sao?

Nào hãy cùng Nass’Farm trả lời những câu hỏi trên thông qua bài viết sau đây nhé!

Vitamin A là gì?

Vitamin A là một loại vitamin tan trong dầu (fat-soluble vitamin). 

Trong chế độ ăn uống của con người vitamin A có 2 dạng chính:

Vitamin A đã chuyển hóa (Preformed vitamin A) 

Vitamin A đã chuyển hóa gồm retinol và retinyl esters.

Đây là dạng chất vitamin A có sẵn trong thực phẩm động vật như gan, sữa, trứng, và dầu cá. 

Provitamin A carotenoids 

Đây là dạng chất vitamin A có sẵn trong thực phẩm thực vật như cà rốt, bí đỏ, và các loại rau xanh lá. 

Provitamin A carotenoids được biến đổi thành vitamin A trong cơ thể khi cần thiết. Alpha-carotene và Beta-carotene là hai dạng  provitamin A phổ biến nhất.

Vì vitamin A tan trong dầu (fat-soluble), nó được giữ lại trong mô cơ thể để sử dụng sau này. Một bộ phận lớn vitamin A được lưu trữ trong gan dưới dạng retinyl esters.

Khi cần, các retinyl esters phân hủy thành all-trans-retinol và kết hợp với protein gắn retinol (retinol-binding protein) trước khi đưa vào tuần hoàn máu để cơ thể sử dụng.

Tác dụng của vitamin A là duy trì sự khỏe mạnh của mắt, hệ thống miễn dịch, và làn da, cũng như tham gia vào quá trình tái tạo và phát triển tế bào.

Tác dụng của vitamin A

Vitamin A có nhiều tác dụng đối với cơ thể

Vitamin A là một chất dinh dưỡng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Chống oxy hóa mạnh

Đầu tiên, tác dụng của vitamin A là chống oxy hóa.

Provitamin A carotenoids như beta-carotene, alpha-carotene và beta cryptoxanthin là tiền chất của vitamin A, có tính chất chống oxy hóa tốt.

Carotenoids bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do – những phân tử tạo ra stress oxi hóa.

Stress oxi hóa sẽ dẫn tới các bệnh mãn tính như tiểu đường, ung thư, bệnh tim mạch và suy giảm chức năng nhận thức.

Một chế độ ăn uống giàu carotenoids giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, ung thư phổi và tiểu đường.

Bảo vệ mắt và ngăn ngừa thoái hóa võng mạc

Tác dụng của vitamin A là củng cố thị lực và bảo vệ mắt.

Việc tiêu thụ đủ lượng vitamin A từ thực phẩm giúp chống lại một số bệnh về mắt như thoái hóa võng mạc do tuổi tác.

Các nghiên cứu cho thấy rằng mức beta-carotene, alpha-carotene và beta cryptoxanthin trong huyết tương cao có thể giảm 25% nguy cơ thoái hóa võng mạc.

Đây là do các carotenoid làm giảm mức stress oxi hóa, từ đó bảo vệ được mô võng mạc.

Bảo vệ cơ thể khỏi một số loại ung thư

Nhờ tính chất chống oxy hóa, tác dụng của vitamin A trong các loại trái cây và rau củ giàu carotenoids có thể bảo vệ chúng ta khỏi một số loại ung thư.

Một nghiên cứu với hơn 10.000 người đã cho thấy rằng: 

Nếu những người hút thuốc lá có mức alpha-carotene và beta cryptoxanthin trong huyết tương cao nhất thì nguy cơ tử vong do ung thư phổi của họ sẽ giảm tầm 46% và 61% so với những người không hút thuốc lá nhưng lại có  mức alpha-carotene và beta cryptoxanthin trong huyết tương thấp nhất.

Hơn nữa, một số nghiên cứu ống nghiệm chứng minh rằng retinoids có thể ngăn chặn sự phát triển của một số tế bào ung thư như ung thư bàng quang, ung thư vú và ung thư buồng trứng.

Quan trọng cho sức khỏe sinh sản và sự phát triển thai nhi

Tác dụng của vitamin A là bảo vệ sức khỏe sinh sản và sự phát triển thai nhi

Vitamin A cần thiết cho sức khỏe sinh sản của cả nam và nữ, vì nó đóng vai trò phát triển tinh trùng và trứng.

Nó cũng quan trọng cho sức khỏe nhau thai, sự phát triển và duy trì mô thai và sự phát triển của thai nhi.

Vậy nên, vitamin A không thể thiếu đối với sức khỏe của phụ nữ mang thai, của thai nhi đang phát triển, cũng như những phụ nữ đang cố mang thai.

Tăng cường hệ miễn dịch

Tác dụng của vitamin A là tác động đến sức khỏe miễn dịch bằng cách kích thích các phản ứng bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tật và nhiễm trùng.

Vitamin A tham gia vào việc tạo ra một số tế bào như tế bào lympho B và tế bào lympho T. Đây là những tế bào đóng vai trò trung tâm trong phản ứng miễn dịch bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật.

Việc thiếu hụt vitamin A có thể làm tăng các phân tử cytokine tiền viêm (pro-inflammatory molecules), dẫn đến làm giảm phản ứng và chức năng hệ thống miễn dịch.

Thiếu hụt vitamin A sẽ dẫn đến bệnh gì?

Vitamin A có tác dụng chống lại bệnh khô mắt

Tác dụng của vitamin A quan trọng đến thế, vậy nếu thiếu hụt vitamin A thì sẽ như thế nào?

Dưới đây là những dấu hiệu của việc thiếu hụt vitamin A:

• Bệnh khô mắt nặng (Xerophthalmia), nếu không được điều trị có thể dẫn đến mù lòa.
• Bệnh quáng gà
• Xuất hiện đốm trong mắt
• Da khô hoặc tóc khô

Liều lượng vitamin A cần dùng mỗi ngày

Lượng vitamin A khuyến nghị hàng ngày cho nam giới trưởng thành từ 19 tuổi trở lên là 900 mcg RAE (tương đương 3,000 IU) và cho nữ giới là 700 mcg RAE.

*RAE là viết tắt của “Retinol activity equivalent“, nghĩa là đơn vị hoạt tính tương đương với Retinol 

Giới hạn tiêu thụ vitamin A tối đa (UL) hàng ngày mà không gây tác động có hại đối với sức khỏe là 3,000 mcg vitamin A đã chuyển hóa.

Khác với vitamin đã chuyển hóa, beta-carotene không gây độc, dù tiêu thụ ở mức cao. Cơ thể có thể tự tạo ra vitamin A từ beta-carotene khi cần thiết và không cần theo dõi như vitamin A đã chuyển hóa.

Quá liều vitamin A gây ra hậu quả gì?

Quá liều vitamin A có thể gây ngộ độc

Mặc dùng công dụng của vitamin A có rất nhiều, nhưng nếu quá liều cũng sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

Một số dấu hiệu của việc ngộ độc vitamin A:

• Thay đổi thị lực, tầm nhìn bị mờ
• Đau xương
• Buồn nôn 
• Nhạy cảm với ánh nắng mặt trời

Một số thực phẩm giàu vitamin A

Vitamin A được tìm thấy trong:

• Thịt phẩm từ thịt, cá, trứng, sữa
• Các loại rau xanh lá (cải bó xôi, rau chân vịt, bông cải xanh…), các loại rau có màu vàng cam (cà rốt, khoai lang, bí đỏ…)

Nhiều loại trái cây và rau quả có chứa beta-carotene, lycopene, lutein hoặc zeaxanthin.

Đồng thời, hiện nay, các loại ngũ cốc ăn sáng, nước ép, sản phẩm sữa và thực phẩm chế biến cũng được bổ sung thêm retinol (vitamin A được chuyển hóa) vào trong thành phần. 

Xem thêm: Vitamin là gì? Đâu là các loại vitamin cần thiết cho cơ thể?