Nhân sâm là gì? Tác dụng của nhân sâm như thế nào mà lại được ví như thần dược trong việc bồi bổ và phục hồi sức khỏe? Hãy cùng tìm hiểu tất tần tật về loại dược liệu quý này trong bài viết dưới đây nhé.

Nhân sâm là gì?

Nhân sâm là một thảo dược quý hiếm hàng đầu của thế giới. Đây là một loài thảo dược thuộc họ cây lâu năm. Địa bàn phân bố chủ yếu ở Ấn Độ, Việt Nam, Hàn Quốc, Trung Quốc, Triều Tiên. Nó cũng xuất hiện rải rác ở Bắc Mỹ và miền đông của Liên Bang Nga.

Theo các tài liệu cổ Trung Quốc, cách đây hơn 3000 năm, loài thảo dược này đã được xem là một trong những thảo dược quý hiếm hàng đầu. Nhân sâm có hình dáng giống như hình dáng con người. Sâm cũng thuộc loại cây lâu năm, chậm phát triển, khó trồng, dược tính tốt nhất chỉ có khi sâm đạt được độ tuổi từ 5 năm. Trên toàn thế giới, nó được đưa vào danh sách thực vật cần bảo vệ.

Thành phần dinh dưỡng của nhân sâm

Nhân sâm có hàm lượng dinh dưỡng dồi dào và đặc biệt có lợi cho sức khỏe:

• Hơn 30 loại saponin: Đây là thành phần chính của nhân sâm, có rất nhiều tác động đến hệ thần kinh, nội tiết, miễn dịch và quá trình trao đổi chất của cơ thể
• Polysacarit: Cải thiện chức năng tạo máu của những tế bào tủy xương, cung cấp lượng tinh bột cho cơ thể
• IH 901
• Peptide
• Rượu polyacetylenic
• Tinh dầu
• Axit béo
• Hợp chất K
• Glucid
• Các nguyên tố vi lượng: Kali, Mangan, selen…
• Vitamin E, C

Các loại nhân sâm phổ biến trên thị trường hiện nay

Phân loại theo cách chế biến

• Nhân sâm tươi: Là loại sâm vừa được thu hái, còn tươi nguyên chưa qua xử lý chế biến.
• Hồng sâm: Nhân sâm tươi được thu hoạch, rửa sạch, đem hấp nguyên vỏ.
• Bạch sâm: Nhân sâm tươi phơi khô và có thể bóc vỏ hoặc để nguyên vỏ.
• Sâm Thái cực: Nhân sâm tươi đem ngâm trong nước nóng rồi mới đi phơi khô. Loại này có màu vàng nhạt hoặc nâu nhạt.
• Hắc sâm: Là nhân sâm tươi trải qua 9 công đoạn hấp sấy liên tục với các thảo dược quý khác. Vì vậy, dược tính cũng cao hơn nhiều nhân sâm thông thường.

Phân loại theo xuất xứ

Có nhiều loại nhân sâm, tuy nhiên, phổ biến nhất là nhân sâm châu Á (Panax ginseng) được trồng nhiều ở Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản,… và nhân sâm Bắc Mỹ (Panax quinquefolius) có xuất xứ từ Canada, Mỹ,…

Trong đó, nhân sâm Hàn Quốc và nhân sâm Canada là hai loại được ưa chuộng nhất ở thị trường Việt Nam hiện nay.

Nhân sâm Hàn Quốc và nhân sâm Canada

Đặc điểm

Đặc điểm chung của nhân sâm là có hình dáng giống con người. Nhưng sâm Canada có vỏ bề ngoài xù xì, gân guốc hơn sâm Hàn Quốc. Củ sâm canada màu trắng nhạt, lá thường mọc thành vòng tròn quanh củ nên để lại các đường gân quanh củ mỗi khi sâm thay lá. Hoa sâm có màu vàng xuất hiện ở chính giữa lá, quả sâm khi chín sẽ có màu đỏ rất đẹp. Khác với sâm Canada thì sâm Hàn Quốc có bề mặt vỏ phẳng hơn nên được đánh giá là đẹp hơn.

Sâm Hàn Quốc được chia làm nhiều loại khác nhau dựa trên quy trình chế biến sâm. Sâm Hàn Quốc có nhiều cách chế biến thành nhiều loại khác nhau thì sâm Canada thường chỉ sấy khô tạo thành sâm khô.

Công dụng

Vì là nhân sâm nên cả hai loại sâm đều có một số công dụng chung như tăng cường miễn dịch, phòng chống ung thư, giảm căng thẳng, tăng cường sức khỏe …

Tuy nhiên số lượng saponin cũng như hàm lượng các chất trong hai loại sâm thì khác nhau. Hàm lượng Rb1, Rd,Re trong sâm canada cao vượt trội so với sâm Hàn Quốc. Ngoài ra, Ro là saponin duy nhất tìm được trong sâm Canada. Saponin Ro có công dụng kháng viêm, giải độc đặc biệt là đối với gan và phổi. Ngăn chặn hình thành cục máu đông, giảm nguy cơ xơ vữa động mạch gây ra thiếu máu lên não, tai biến, đột quỵ

Tuy nhiên số lượng saponin của sâm Hàn Quốc nhiều hơn sâm Canada, nên với hàm lượng các chất khác nhau nên tùy theo mục đích sử dụng mà bạn có thể chọn loại sâm phù hợp cho cơ thể. Ngoài ra Sâm canada có thể dùng cho người cao huyết áp với liều lượng phù hợp.

Xem thêm: Saponin là gì? Tác dụng của saponin trong nhân sâm

Tác dụng của nhân sâm

Tăng cường hệ miễn dịch và sức đề kháng

Nhân sâm có khả năng tăng cường hệ thống miễn dịch của con người. Từ đó, cơ thể sẽ dẻo dai bền bỉ và khỏe mạnh hơn. Các thành phần hoạt chất trong nhân sâm giúp khôi phục nhanh các tế bào bị hư hại. Nó cũng có thể giúp cơ thể tăng sức đề kháng với các loại cảm cúm và bệnh truyền nhiễm.

Ngăn ngừa và chống lại virus gây bệnh

Một trong những công dụng hàng đầu của nhân sâm chính là ngăn ngừa và chống lại các virus gây bệnh. Nó có thể giúp tăng sức chịu đựng của cơ thể. Những người mới ốm dậy, cần phục hồi nên sử dụng để nhanh chóng lấy lại sức khỏe. Một ly rượu sâm mỗi ngày hoặc 1 ly nhỏ sâm ngâm mật ong có thể phòng tránh tốt các chứng bệnh như cảm cúm, sốt, ho, cảm lạnh thông thường.

Giúp ăn ngon, ngủ khỏe

Một số thử nghiệm và nghiên cứu cho thấy được tác dụng tuyệt vời của nhân sâm trong hỗ trợ điều trị rối loạn tiêu hóa. Nó có tác dụng rất tốt trong việc cải thiện các triệu chứng chán ăn, khó tiêu, tiêu chảy, buồn nôn,… Ngoài ra, nhân sâm còn giúp ăn uống ngon miệng hơn, tiêu hóa tốt hơn, từ đó hấp thu dinh dưỡng cũng tốt hơn, giúp ngủ ngon và ngủ sâu giấc.

Giảm căng thẳng, mệt mỏi

Giảm căng thẳng là một trong những tác dụng của nhân sâm. Nhân sâm có rất nhiều công dụng trong việc giúp chúng ta thay đổi tâm trạng và giải thoát cơ thể khỏi những trạng thái mệt mỏi. Nó là thảo dược phục hồi thần kinh lý tưởng cho những người đang phải đối mặt với bệnh trầm cảm. Hoặc nếu bạn thường xuyên làm việc căng thẳng thần kinh, hãy sử dụng nhân sâm đều đặn để ổn định, giảm stress và bảo vệ sức khỏe của mình.

Tốt cho tim mạch

Nhân sâm rất tốt cho tim mạch. Một số thành phần trong nhân sâm có thể khiến quá trình tập kết tiểu cầu bị ức chế, giảm hoạt động đông máu và giúp thúc đẩy hệ tuần hoàn làm việc một cách tích cực để bơm máu đến các cơ quan. Từ đó, nó giúp bảo vệ được cơ tim, tránh sự tổn thương do quá trình thiếu máu cục bộ gây ra. Bên cạnh đó, tình trạng thiếu oxy cũng được ngăn chặn kịp thời để tái tạo máu thường xuyên.

Tăng cường sức khỏe xương

Người cao tuổi thường mắc phải các bệnh lý về xương khớp như thiếu hụt canxi, loãng xương, đau nhức xương khớp, toàn thân do thay đổi thời tiết hay thoái hóa. Đây là những căn bệnh không mấy nguy hiểm những ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống hàng ngày. Sử dụng nhân sâm giúp người cao tuổi có thể hấp thu lượng canxi cần thiết cho xương, khớp, cơ. Từ đó phòng ngừa được các bệnh về xương khớp phổ biến ở người lớn tuổi hiện nay.

Hỗ trợ điều trị bệnh ung thư

Theo các chuyên gia, nhân sâm tốt cho bệnh nhân ung thư bởi trong nhân sâm có chứa các loại saponin, đặc biệt là saponin Rh2 và Rg3 có tác dụng hiệu quả trong việc ức chế các tế bào ung thư và ngăn chặn sự phát triển của các khối u. Theo ước tính, phải 100.000 kg hồng sâm mới có thể chiết tách được 1kg Rh2, vì vậy, có thể thấy saponin Rh2 cực kỳ quý giá.

Theo nghiên cứu của giáo sư Hwang Woo-ik tại Đại học Hàn Quốc, trong nhân sâm còn có một chất là polyacetylene, giúp ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư, tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể và ngăn ngừa  tác dụng phụ của thuốc chống ung thư gây ra. Nghiên cứu cũng cho thấy, những người đang bị ung thư hoặc muốn ngăn chặn bệnh ung thư khi dùng nhân sâm, tỷ lệ mắc bệnh giảm hẳn và kéo dài tuổi thọ so với những người không sử dụng sâm.

Bên cạnh đó, trong sâm cũng chứa Ginsan, có tác dụng hoàn hảo trong việc miễn dịch với ung thư gấp 15 lần so với các loại thuốc chống ung thư hiện nay.

Cách dùng nhân sâm để phục hồi sức khỏe

Nhân sâm không chỉ là bài thuốc quý trong y học cổ truyền mà còn có thể chế biến thành nhiều món ăn, đồ uống lý tưởng cho những đối tượng có nhu cầu bồi bổ và phục hồi sức khỏe như: người già, người lao động trí óc thường xuyên căng thẳng mệt mỏi, người bị ốm, sau phẫu thuật, bệnh nhân ung thư,…

Trà nhân sâm

Pha trà uống là một trong những phương pháp sử dụng nhân sâm truyền thống, phổ biến và đạt hiệu quả cao.

Cách pha trà sâm hòa tan

Trà sâm hòa tan là dòng sản phẩm đóng gói được chiết xuất cô đặc, sấy khô (dưới dạng bột hoặc dạng hạt) từ nhân sâm Hàn Quốc. Trà sâm hòa tan là sản phẩm tiện dụng, bạn chỉ cần pha bằng nước ấm theo đúng tỷ lệ được ghi trên bao bì là có thể sử dụng được ngay.

Cách pha trà sâm từ nhân sâm tươi

Sau khi mua nhân sâm tươi về, dùng bàn chải đánh răng mềm, cọ sạch đất, để ráo nước mới thái lát mỏng, rồi cho vào ấm thủy tinh, hoặc ấm sứ thường dùng để pha trà. Cho từ 2-4 lát sâm rồi đổ nước sôi vào cho ngập, để khoảng 5-10 phút là có thể dùng. Hãm trà làm nhiều lần cho tới khi nước nhạt thì ngậm mềm miếng sâm, nhai rồi nuốt.

Cách pha trà sâm từ nhân sâm khô

Trước tiên, bạn phải đem nhân sâm khô vào hấp cách thủy cho mềm ra rồi thái lát mỏng rồi cho vào trong bình pha, đổ nước sôi ngập vào ngâm khoảng từ 7-10 phút là được. Sử dụng để uống trong ngày, bã sâm có thể chia ra làm nhiều lần sử dụng, cho tới khi nước trà sâm nhạt, thì ngậm bã sâm, nhai rồi nuốt.

Nhân sâm ngâm mật ong

Nhân sâm ngâm mật ong là một món ăn vặt vừa ngon vừa giúp bồi bổ sức khỏe, hỗ trợ giảm cân. Cách làm cũng rất đơn giản:

Bước 1: Thái củ nhân sâm khô thành nhiều lát mỏng. Lát nhân sâm càng mỏng thì càng dễ ngấm mật ong

Bước 2: Cho một lớp sâm khô vừa thái lát vào trong bình sau đó đổ mật ong vào

Bước 3: Sau đó bạn tiếp tục trải một lớp lát sâm khô lên trên và đổ mật ong vào, cứ tiếp tục làm như vậy cho đến khi hết phần sâm và mật ong.

Bước 4: Cuối cùng, bạn chỉ cần đóng nắp kín lại và ngâm trong vòng 1 tháng là có thể lấy ra thưởng thức.

Bánh nhân sâm

Nhân sâm còn được chế biến thành bánh kết hợp với nhiều nguyên liệu bổ dưỡng khác để thêm phần thơm ngon và mang đến nhiều giá trị dinh dưỡng hơn nữa cho người sử dụng.

Bánh Nhân Sâm Silverlife là sự kết hợp hoàn hảo giữa nhân sâm Canada, bột ngũ cốc thượng hạt cùng hỗn hợp các loại hạt giàu dinh dưỡng, không chứa đường tinh luyện và sữa động vật, phù hợp cho mọi đối tượng kể cả người ăn chay, người tiểu đường,…

Bánh nhân sâm Silverlife mang đến những lợi ích tuyệt vời của nhân sâm như tăng cường hệ miễn dịch, phòng ngừa bệnh, giảm stress, điều hòa hoạt động của tim mạch, giúp ổn định đường huyết… Bên cạnh đó, sự kết hợp của bột ngũ cốc và các loại hạt còn cung cấp thêm nhiều dưỡng chất và đầy đủ năng lượng cho một ngày dài làm việc.

Sữa phục hồi nhân sâm

Sữa phục hồi nhân sâm cũng là một chế phẩm từ nhân sâm rất được ưa chuộng nhờ sự tiện lợi và dễ uống, phù hợp với nhiều đối tượng. Sữa nhân sâm còn là giải pháp bổ sung dinh dưỡng, phục hồi sức khỏe cho người bệnh, người sau phẫu thuật. Cơ thể người bệnh rất yếu, mệt mỏi và thường chán ăn, ăn không ngon miệng. Vì thế, những loại thức ăn cứng, khó nhai, khó tiêu sẽ khiến họ càng không muốn ăn, ăn rất khó khăn khi nhai nuốt, thậm chí còn ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây kích thích vết thương sau phẫu thuật.